Hoe realiseer je duurzame inzetbaarheid van mensen met een arbeidsbeperking? Die vraag speelt bij veel overheidsorganisaties in het kader van de Banenafspraak uit het Sociaal Akkoord van 2013. Zo ook binnen het Veiligheidsdomein. Politie, Defensie, Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en Douane hebben daarom de handen ineengeslagen. Onder andere door gezamenlijke trainingen te organiseren. Daarover vertellen Kirsten den Heijer, adviseur Arbeidsparticipatie en Diversiteit bij de Dienst Justitiële Inrichtingen en Ellen Dieperink, projectleider Wet Banenafspraak bij het ministerie van Defensie. Het project wordt gerealiseerd met een stimuleringspremie duurzame inzetbaarheid die het A+O fonds Rijk en de arbeidsmarktfondsen van politie (SAOP) en Defensie (ASD) samen beschikbaar hebben gesteld.
Train de trainer
‘Het concept is train de trainer volgens de Mentorwijs-methodiek van Dariuz’, vertelt Kirsten. ‘Adviseurs en projectleiders op het gebied van de Wet Banenafspraak, Arbeidsparticipatie en Diversiteit & Inclusiviteit nemen deel aan deze trainingen die steeds bij een andere organisatie binnen het Veiligheidsdomein plaatsvindt. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de deelnemers aan de training bij hun eigen organisatie medewerkers en leidinggevenden gaan opleiden als buddy voor collega’s met een arbeidsbeperking. Na succesvolle afronding van de training mogen wij onszelf gecertificeerd en geregistreerd Mentorwijs-trainer noemen.’
Deze aanpak waarbij gebruik wordt gemaakt van buddy’s is gebaseerd op Harrie Helpt. Harrie staat voor: hulpvaardig, alert, realistisch, rustig, instruerend en eerlijk. Harrie is daarmee de personificatie van de ideale collega of leidinggevende voor iemand met een arbeidsbeperking.
Ellen: ‘Om die arbeidsparticipatie op een duurzame manier te bevorderen is een goede begeleiding op de werkvloer een belangrijke succesfactor. Een werknemer met een arbeidsbeperking heeft op sommige vlakken extra hulp of ondersteuning nodig. Waaruit die ondersteuning bestaat, verschilt per persoon en per arbeidsbeperking. Dat kan werkinhoudelijk zijn, maar ook praktisch, organisatorisch of psychosociaal. Ook is het fijn als een buddy kan fungeren als vraagbaak en vertrouwenspersoon. Zo voelt iemand zich sneller thuis in een functie en vergoot je de kans op een succesvolle participatie op de werkvloer.’
Versterken van de samenwerking in het Veiligheidsdomein
De trainingen maken deel uit van het Plan Veiligheidsdomein Inclusief dat bestaat uit verschillende activiteiten met als doel:
- vergroten van de duurzame inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt;
- versterken van de samenwerking binnen het Veiligheidsdomein.
Met dit plan wonnen de projectleiders in 2020 een stimuleringspremie duurzame inzetbaarheid, bedoeld om de samenwerking rond duurzame inzetbaarheid in het Veiligheidsdomein te bevorderen. Het A+O fonds Rijk en de arbeidsmarkt- en opleidingsfondsen van de politie (SAOP) en Defensie (ASD) stelden deze premie beschikbaar.
Het project zorgt zeker voor versterking van de samenwerking, vertelt Ellen. ‘Doordat we de trainingen gezamenlijk organiseren en we steeds bij een andere organisatie over de vloer komen, hoor je verschillende verhalen. We hebben allemaal te maken met dezelfde vraagstukken als het gaat om arbeidsparticipatie en duurzame inzetbaarheid. Daarbij leren we van elkaars inzichten en oplossingen. Waarom zou je zelf het wiel opnieuw uitvinden als iemand anders dat al gedaan heeft? Die samenwerking gaat verder dan alleen tijdens de trainingen. Ook daarbuiten weten we elkaar te vinden. Ik pak nu sneller de telefoon om even met Kirsten of een van de andere collega’s te sparren. Dat houden we er zeker in, ook als dit project is afgelopen.’
Trainen is meer dan informatie delen
Ellen: ‘De inhoud van de trainingen is voor de meeste deelnemers bekend, het gaat er vooral om hoe je het toepast in de praktijk en overbrengt op toekomstige buddy’s. De focus ligt op het leren trainen en het inspelen op de vragen die leven op de werkvloer.’ Kirsten legt uit: ‘Je hoeft niet overal een antwoord op te hebben. Medische achtergrondkennis is bijvoorbeeld niet nodig om iemand met een arbeidsbeperking toch goed te kunnen ondersteunen. Het is daarentegen wel belangrijk dat een buddy het gesprek kan aangaan over wat diegene nodig heeft in het werk en daar vervolgens goede en duidelijke afspraken over kan maken.’
‘Er zit een verschil tussen de kennis in huis hebben en die kennis op een doeltreffende manier overbrengen’, gaat Ellen verder. ‘In de trainingen leren we onder andere hoe je je publiek betrekt bij je verhaal, wat effectieve communicatietechnieken zijn en hoe je omgaat met groepsdynamiek. Kirsten: ‘De methode die we gebruiken gaat uit van het principe ‘ken jezelf, ken de ander’. Bij alles wat je doet en zegt neem je je eigen normen, waarden, drijfveren en wereldbeeld mee. Het is goed om je daarvan bewust te zijn en je te realiseren welk effect dat heeft op de ander en de informatie die je overbrengt.’
Genoeg kansen en uitdagingen
‘Hoewel de trainingsreeks nog niet is afgerond en we zelf nog geen trainingen hebben gegeven, heb ik al wel een en ander in de praktijk kunnen toepassen’, vertelt Kirsten. Zo gaf ik onlangs een presentatie aan een gemêleerd gezelschap van leidinggevenden en leveranciers. Om ervoor te zorgen dat ze enthousiast en bij de les bleven heb ik een quiz in de presentatie verwerkt. Daar zou ik eerder niet aan gedacht hebben.’ Ellen: ‘Wat een goed idee! Zelf ben ik meer gebruik gaan maken van voorbeelden en verhalen in mijn presentaties. Op die manier spreekt de informatie die je wilt overbrengen meer tot de verbeelding.’
Kirsten: ‘Dit project is wat dat betreft in meerdere opzichten waardevol gebleken. Het heeft onze samenwerking binnen het Veiligheidsdomein versterkt. We leren hoe we effectief kennis en informatie kunnen overbrengen aan verschillende doelgroepen. En we werken aan het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt door medewerkers op te leiden tot een ideale collega of leidinggevende voor iemand met een arbeidsbeperking.’ Ellen: ‘Het is belangrijk dat we deze doelstellingen op de agenda houden en gezamenlijk die kar blijven trekken. Niet alleen in de vorm van trainingen. Er liggen nog genoeg kansen en uitdagingen als het gaat om duurzame inzetbaarheid van mensen met een arbeidsbeperking.’