Menstruatiepijn
Wat kun je doen tegen menstruatiepijn?
Vrijwel iedereen die menstrueert krijgt ermee te maken: menstruatiepijn. Al kan de mate waarin je er last van hebt enorm verschillen. Menstruatiepijn (primaire dysmenorroe) wordt veroorzaakt door het samentrekken van de baarmoeder tijdens de menstruatie. Het begint meestal direct na of vlak voor de menstruatie en houdt een paar uur of zelfs een paar dagen aan. In dit artikel vertellen we je over menstruatiepijn, wat de bijbehorende klachten zijn en hoe je deze behandelt.
Menstruatiepijn gebeurt onder invloed van prostaglandinen, hormoonachtige stoffen die ook een rol spelen bij bijvoorbeeld de bevalling. Dat heftige menstruatiekramp kan aanvoelen als barensweeën, is dus niet toevallig. Behalve krampen en pijn in je (onder)buik kun je ook pijn in de onderrug en benen hebben. Daarnaast kun je last hebben van hoofdpijn, spierpijn en misselijkheid.
Pijn bij menstruatie
Van alle menstruatieklachten komt pijn het meest voor. Van de jonge vrouwen tussen de 12 en 24 jaar heeft 60 tot 80 procent er last van, volgens de beroepsvereniging van gynaecologen NVOG. Als je een jaar of 30-35 bent nemen de pijnklachten meestal af en in de premenopauze kunnen de klachten weer toenemen. Er lijkt geen directe relatie met de hoeveelheid bloedverlies te zijn. Er zijn ook vrouwen met weinig bloedverlies die maandelijks pijnklachten hebben.
Menstruatiepijn heeft de naam dat deze er nu eenmaal bij hoort, maar heeft ondertussen nogal wat impact op het functioneren. Probeer je maar eens te concentreren als je heftige kramp hebt. Van vrouwelijke scholieren met dysmenorroe zou ongeveer 35 procent om deze reden school verzuimen, zegt de NVOG. Tweeënveertig procent van de werkende vrouwen met kramp kan niet werken.
Wat kun je zelf doen?
Menstruatiepijn zonder onderliggende oorzaak gaat vaak vanzelf over. Rust en warmte kunnen helpen: neem een warm bad of een warme douche, leg een warme kruik op je buik of laat je onderrug masseren. Rust nemen is belangrijk, toch kan ook bewegen helpen. Dit remt de productie van prostaglandine en verhoogt de productie van endorfine; een neurotransmitter die fungeert als natuurlijke pijnstiller. Wandelen met de hond, zwemmen, dansen, stretchen: alle milde vormen van bewegen zijn goed. Ook yoga kan prettig zijn: vooral poses waarbij je je rug hol en bol maakt. Geheime tip: ook een orgasme helpt het spierweefsel van de baarmoeder ontspannen.
Naar manieren van pijnbestrijding zonder medicatie wordt volop onderzoek gedaan. Er is van alles op de markt. Van speciale theeën, pleisters met warme-afgifte, voedingssupplementen en CBD-producten tot antikramp (TENS) apparaatjes. TENS staat voor transcutane elektrische zenuwstimulatie. Dit zet de pijnprikkels die via je baarmoeder aan je hersenen worden doorgegeven op het verkeerde been.
‘Pink tax’
Handig om te weten: de uitvoeringen van pijnbestrijding en producten voor menstruatiepijn zijn vaak duurder dan die voor andere klachten. Denk aan scheermesjes of speciale pijnstillers voor menstruatiepijn die dezelfde ingrediënten bevatten dan pijnstillers voor bijvoorbeeld reumatische pijn. Deze vorm van gendermarketing wordt ‘pink tax’ of ‘roze belasting’ genoemd.
Wel of geen hormonale anticonceptie?
Helpen natuurlijke manieren van pijnstilling niet, dan zijn vaak pijnstillende medicijnen nodig. NSAID’s (ibuprofen, naproxen of diclofenac) – al dan niet van de drogist – lijken beter te werken dan paracetamol. Je slikt deze dan alleen op momenten dat je daadwerkelijk pijn hebt, dus niet preventief. Met 13 menstruaties per jaar gaat het al gauw om heel veel doosjes en mogelijke bijwerkingen. De huisarts kan hormonale anticonceptie (bijvoorbeeld de anticonceptiepil), voorschrijven. Hormonale anticonceptie onderdrukt de ovulatie. Zonder ovulatie is de prostaglandineproductie lager, maar is er ook geen sprake meer van een natuurlijke menstruatie. De bloeding die tijdens de stopweek optreedt is een onttrekkingsbloeding.
Vraag sowieso advies aan de huisarts als je geregeld pijnstillers nodig hebt en/of als deze onvoldoende werken. Soms is lichamelijk onderzoek nodig. Heftige menstruatiepijn kan ook het symptoom zijn van een onderliggende aandoening, zoals endometriose of adenomyose. In dat geval gaat het om secundaire dysmenorroe en heeft niet (alleen) het symptoom van die aandoening, maar ook de aandoening zelf behandeling nodig.