Wanneer is het code rood?

Menstruatie is geen ziekte, maar ongesteldheidsklachten komen wel enorm vaak voor. Ook zegt je menstruatiecyclus iets over je gezondheid. Als er plotselinge veranderingen optreden, kan het verstandig zijn om de oorzaak te achterhalen. Wanneer is het code rood en moet je naar de (huis)arts?

Vijf menstruatieklachten waarmee je beter wél naar de huisarts kunt gaan.

1. Plotselinge menstruatiestop

Niet meer ongesteld worden als er eerder wel een normale cyclus was (amenorroe) kan natuurlijk een voor de hand liggende oorzaak hebben. Denk aan zwangerschap of menopauze (letterlijk: laatste menstruatie). Weet je zeker dat daar geen sprake van is, dan speelt er waarschijnlijk een onderliggend gezondheidsprobleem.

Hormoonstoornissen (bijvoorbeeld door schildklierproblemen), vervroegde overgang (POI/POF), topsportbeoefening, sterke gewichtsveranderingen (anorexia nervosa) of acute stress kunnen oorzaken zijn van een plotselinge menstruatiestop. Al heb je misschien geen heimwee naar je menstruatie: niet menstrueren terwijl dat biologisch gezien nog wel zou moeten kan weer tot andere klachten leiden, zoals osteoporose (ernstige botontkalking).

2. Heftige menstruatiepijn

Hoeveel procent van de vrouwen menstruatiepijn (dysmenorroe) heeft? De schattingen lopen uiteen. Het ligt er maar aan welke leeftijdscategorie wordt ondervraagd. Jonge meiden en vrouwen klagen er vaker over. In de overgang kun je er om dezelfde reden (veranderingen in de hormoonhuishouding) meer last van krijgen. Die zeurende pijn die wordt veroorzaakt door het samentrekken van de baarmoeder is op zich dus niks bijzonders. Maar extreme pijn kan het signaal zijn dat er iets anders aan de hand is. Hevige menstruatiepijn is bijvoorbeeld een van de belangrijkste symptomen van endometriose.

3. Tussentijds bloedverlies

Bloedverlies tussen twee menstruaties in wordt intermenstrueel bloedverlies en soms ook een doorbraakbloeding of ‘spotting’ genoemd. De oorzaak is meestal onschuldig. Maar soms is het een signaal dat er iets aan de hand is. Stress, sommige ontstekingsremmende medicijnen, een hormoonspiraaltje (vooral in de eerste maanden na plaatsing), de anticonceptiepil doorslikken zonder stopweek en poliepen in de baarmoeder kunnen een oorzaak zijn. Maar ook seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s), vaginale infecties, baarmoederhalskanker, schildklierproblemen of bijvoorbeeld endometriose kunnen tot tussentijds bloedverlies leiden. Heb je er geregeld last van en twijfel je over de oorzaak, ga dan naar de huisarts.

4. Extreme stemmingswisselingen

De term PMS is bij de meeste mensen wel bekend. De extreme vorm van PMS wordt PMDD genoemd. PMDD-klachten zijn niet kinderachtig: depressiviteit, prikkelbaarheid, angsten, stemmingswisselingen, woedeaanvallen, slapeloosheid en zwaarmoedigheid tot en met suïcidale neigingen aan toe. Geen wonder dat vrouwen die eraan lijden soms ten onrechte een diagnose als bipolaire stoornis krijgen opgeplakt. Het verschil met PMS is dat PMDD-klachten in sterkere mate mentaal zijn. Maar net als bij PMS – en dus anders dan bij psychische stoornissen – worden de klachten door de hormonale cyclus beïnvloed.

5. Hevig menstrueel bloedverlies

Hevig is natuurlijk een subjectief begrip. Maar als je op hoogtijdagen om het uur van maandverband of tampon moet wisselen, vaak dubbele bescherming nodig hebt, last hebt van een menstruatie die langer duurt dan zeven dagen en/of van een cyclus die korter duurt dan 21 dagen, dan heb je waarschijnlijk hevig menstrueel bloedverlies (HMB, ook wel menorragie genoemd). De oorzaak is niet altijd te achterhalen, maar om risico’s uit te sluiten kan het verstandig zijn om medisch onderzoek te doen. Ook stollingsstoornissen, endometriose, adenomyose en PCOS kunnen voor hevige en langdurige menstruaties zorgen.

Zie ook de artikelen over PMDD, PMS, Hevig menstrueel bloedverlies, en Menstruatiepijn.