Slapen tijdens de overgang
Ben je in de overgang en slaap je slecht? Die kans is groot, want de helft van alle vrouwen die in de overgang zijn, slaapt slecht. Aangezien bij het Rijk bijna 80.000 vrouwen werken, met een gemiddelde leeftijd van 45 jaar, heeft een grote groep rijksmedewerkers hiermee te maken. Dit werkt overdag door omdat je vermoeid bent en je je slecht kunt concentreren. Door gebrek aan slaap loop je zelfs meer risico op het ontwikkelen van een depressie, en heb je een verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten en osteoporose.
Slaapkwaliteit verbeteren
Omdat zoveel vrouwen tijdens de overgang slaapproblemen hebben, wordt hier nieuw onderzoek naar gedaan. Het doel is niet alleen om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen slaapproblemen en de overgang, waarbij leefstijlfactoren meegenomen worden, maar ook om een preventieve en op maat gemaakte aanpak te ontwikkelen om de slaapkwaliteit van deze vrouwen te verbeteren. A+O fonds Rijk volgt de bevindingen op de voet.
In de Doetinchem Cohort Studie worden slaap en mentale gezondheid in relatie tot de overgang onderzocht. Daarin wordt ook de rol van leefstijlfactoren meegenomen. In deze studie wordt sinds 1987 de gezondheid van een groep mensen uit Doetinchem van oorspronkelijk tussen 20-60 jaar bijgehouden. Elke vijf jaar worden hun gezondheid en leefgewoonten onderzocht. In 2024 is de nieuwe meetronde gestart, met deelnemers uit de vorige meetronde én nieuwe deelnemers in de leeftijd van 40-60 jaar. Het onderzoek vindt plaats tot en met 2028.
Op maat gemaakte aanpak
Daarnaast verricht het MenoPause Consortium, geleid door Amsterdam UMC, grootschalig onderzoek om vrouwen gezonder door de overgang te krijgen. ‘Slaap en Mentale Gezondheid’ is één van de drie thema’s die worden onderzocht. In een klinische studie worden onder meer de effecten van hormoonsuppletie therapie en cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid onderzocht. Het doel is om, op basis van deze inzichten, een preventieve en op maat gemaakte aanpak te ontwikkelen om de slaapkwaliteit en algehele gezondheid van deze vrouwen te verbeteren.
De helft van de vrouwen die in de overgang zijn ervaart problemen met inslapen, wordt ’s nachts wakker en komt dan niet meer in slaap. Veranderingen in de hormonen spelen hierbij een rol. Ook slapen de vrouwen slechter door opvliegers, nachtzweten, meermaals moeten plassen ‘s nachts en rusteloze benen. Vier op de vijf vrouwen heeft hier tijdens de overgang ooit last van. Daarnaast is er een verhoogde kans op slaapapneu bij vrouwen in de overgang.
Bespreekbaar maken
Door een slechte nachtrust, kan vermoeidheid en slechte concentratie deze vrouwen parten spelen. Dit heeft ook impact op het werk. Ruim één op de drie vrouwen in de overgang kan door overgangsklachten haar werk minder goed doen, blijkt uit onderzoek van RIVM en TNO (2022). Vrouwen met veel overgangsklachten voelen zich minder goed in staat om te werken, zijn vaker uitgeput na een werkdag en melden zich vaker ziek.
Met het programma VerRIJK je kennis: Menstruatie & Overgang besteedt A+O fonds Rijk een jaar lang aandacht aan de impact van hormonen op je dagelijkse leven, dus ook op de werkvloer. Dat doen we door het delen van kennis, ervaringsverhalen, video’s, podcasts en webinars. Zo komt er meer bewustwording en wordt het onderwerp bespreekbaar binnen het Rijk.
Wat kun je als leidinggevende doen?
Als leidinggevende is het belangrijk dat je bij een medewerker die slecht slaapt vraagt wat zij nodig heeft, wat zij zelf kan doen en wat jij als bedrijf kunt doen of faciliteren, zodat voorkomen kan worden dat diegene uitvalt op het werk en de klachten leiden tot verzuim, productiviteitsverlies, afname van werkplezier en veerkracht, en toename van conflicten en foutgevoeligheden.
Wat kun jij zelf doen?
Wat kun jij zelf doen om je nachtrust te verbeteren:
- Zorg ervoor dat je slaapkamer koel is (15-19 graden) en zet een raam op een kier voor frisse lucht.
- Draag slaapkleding van natuurlijk en dun materiaal, of slaap naakt.
- Ga elke avond op dezelfde tijd naar bed gaat en sta ’s ochtends op dezelfde tijd op.
- Vermijd alcohol, cafeïne en nicotine, en eet zoutarm. Loop na het avondeten een rondje. En ga niet slapen met een volle maag en volle blaas (drink niets meer 2 uur voor het slapengaan).
- Relax: mediteer of luister naar rustgevende muziek voordat je je bed in stapt. Pieker je veel ‘s nachts? Een psycholoog of psychotherapeut kan je helpen.
- Gebruik geen scherm in bed: blauw licht van beeldschermen verstoort de aanmaak van melatonine.
- Probeer rustgevende supplementen, zoals kamille en valeriaan (ter ontspanning), of magnesium en vitamine B12 als je last hebt van rusteloze benen.
- Overweeg hormoontherapie als je erg veel last van overgangsklachten. Neem contact op met je (huis)arts voor de opties.
- Maak het bespreekbaar op je werk.