Vrouwen bij de sector Rijk

Nooit eerder werkten zo veel vrouwen op de Nederlandse arbeidsmarkt. Dit aantal zal de komende jaren blijven toenemen. Ook binnen de Rijksoverheid is dit zichtbaar. Meer dan de helft van de rijksambtenaren is vrouw (51% in 2024) en de gemiddelde leeftijd is 44,8 jaar.

De Rijksoverheid wil een goede en aantrekkelijke werkgever zijn voor iedereen. Daarom biedt de werkgever Rijk goede arbeidsvoorwaarden, verlofregelingen en heeft aandacht voor vitaliteit en werkplezier. Uit medewerkersonderzoeken blijkt dat zowel mannen als vrouwen dat waarderen. Toch is terug te zien dat vrouwen, ongeacht leeftijd, meer verzuimen dan mannen (bron: O&P Rijk). In 2024 was het gemiddeld ziekteverzuim binnen de Rijksoverheid bij mannen 5%, bij vrouwen was dit 7,8%. Daar zijn verschillende verklaringen voor, maar klachten als gevolg van menstruatie en overgang spelen zeker een rol.

Menstruatie en overgang bespreekbaar op de werkvloer

Veel vrouwen hebben last van verschijnselen van overgang en menstruatie. Ook tijdens hun werk. Dat is van invloed op hun inzetbaarheid. Daarom is aandacht daarvoor op de werkvloer belangrijk. Bij 10% van de vrouwen vielen klachten bij het laatste verzuimgeval samen met zwangerschap, menstruatie of de overgang. Dat blijkt uit onderzoek van CBS en TNO (2023).

Daarover praten met collega’s of leidinggevende is lastig. Bovendien is de kennis over vrouwspecifieke klachten beperkt, waardoor zowel medewerkers, bedrijfsartsen als leidinggevenden niet altijd de juiste oplossingen bieden. Om dit te verbeteren is in het akkoord CAO Rijk 2024 – 2025 afgesproken het bewustzijn te vergroten voor de gevolgen die menstruatie- en/of overgangsklachten kunnen hebben voor het functioneren van werknemers. Daarom gaat de werkgever Rijk in 2025 samen met vakbond FNV en het A+O fonds Rijk bouwen aan een kennisplatform rond overgang en menstruatie. Dit hele jaar zullen we activiteiten organiseren om het thema beter bespreekbaar te maken en bewustwording te vergroten. Daarnaast gaan we uitgebreid onderzoek doen naar de behoeften van vrouwelijke collega’s binnen de Rijksoverheid om het werkcomfort en -plezier te verbeteren.

Bestaand aanbod

Bij vragen of klachten rond overgang en menstruatie kunnen medewerkers terecht bij bedrijfsartsen of bedrijfsmaatschappelijk werk via O&P Rijk | Bedrijfszorg. Ook is via Bedrijfszorg het volgende aanbod beschikbaar:

• Online sessie Overgang Werkt
• Workshop Zelf aan ’t roer tijdens de overgang
• Zelfhulpmodule Overgang van de stichting MIRRO
• Platform VitaalRijk (alleen te bezoeken binnen het Rijksportaal) met aandacht voor fysieke, mentale sociaal-emotionele vitaliteit en zingeving

’Er is nog veel onbekend over het onderwerp de overgang. Met het online aanbod hopen we inzicht te geven in de veranderingen in het lichaam en daarvoor handvatten te bieden voor medewerkers en managers, in relatie tot het werk. Ik hoop dat het gesprek over de overgang tussen collega’s op gang komt. Het lijkt een beladen onderwerp maar dat is het niet. De overgang is een fase die bij het leven hoort. Collega’s moeten gewoon kunnen zeggen “Joh, mag het raam even open want ik heb een opvlieger”.’

Daarnaast hebben departementen ook eigen aanbod. Bijvoorbeeld:

• Mindfulness en de Overgang (Leer en Ontwikkel Campus (Mindful Rijk)) – Sophie, het online leerportaal van DJI
• Doorverwijzing naar Expertisecentrum voor vrouwenzorg – Curilion
• Masterclass Overgang via het eigen leerportaal

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Monique Verbraeken (monique.verbraeken@minbzk.nl) voor rijksbrede initiatieven of met de (strategisch) preventiemedewerker van je eigen organisatie.